1. Αγόρασε μόνο αυτά που χρειάζεσαι

Οι “ευκαιρίες” έχουν νόημα μόνο αν τα τρόφιμα μπορείς να τα καταναλώσεις μέσα στον χρόνο συντήρησής τους. Τα 1+1 δώρο και άλλες τέτοιες προωθητικές ενέργειες έχουν ως αποτέλεσμα να αγοράζουμε περισσότερα από όσα χρειαζόμαστε με κίνδυνο να τα πετάξουμε.

Τι μπορείς να κάνεις για οργανώσεις το τι χρειάζεσαι μέσα στην εβδομάδα;

• Προετοίμασε στο μυαλό σου ή σε ένα χαρτί το πλάνο της εβδομάδας. Τι θέλεις να μαγειρέψεις; Τι υλικά χρειάζεσαι; Σε τι ποσότητες;
• Φτιάξε λίστα για το σουπερμάρκετ. Ποτέ μην φεύγεις χωρίς αυτήν! Αν δεν τα πας καλά με τις χειρόγραφες λίστες, πλέον είναι πολύ εύκολο να φτιάξεις λίστες στο κινητό σου, που είναι μαζί σου συνέχεια (βλ. “google keep”)
• Συνυπολόγισε τις φορές που θα βγεις έξω για φαγητό ή θα παραγγείλεις.

2. Κατανόησε τους όρους “ανάλωση εως” και “ανάλωση κατα προτίμηση πριν απο”

Ο όρος “ανάλωση εως” στη συσκευασία του τροφίμου αναφέρεται στο χρονικό διάστημα που το τρόφιμο είναι ασφαλές να καταναλωθεί. Τον όρο αυτό θα συναντήσουμε κυρίως σε τρόφιμα που “χαλούν” πιο εύκολα, όπως το κρέας, τα γαλακτοκομικά και τα έτοιμα γεύματα. Για να αποφύγεις την σπατάλη αυτών των τροφίμων αγόρασέ τα με μεγαλύτερο προγραμματισμό και μην στοκάρεις έντονα.

Η όρος “ανάλωση κατα προτίμηση πριν απο” είναι λιγάκι πιο ευέλικτος και αφορά τρόφιμα όπως ζυμαρικά, όσπρια, δημητριακά. Πρακτικά προτείνει το χρονικό διάστημα για το οποίο το τρόφιμο θα διατηρήσει τη βέλτιστη ποιότητα, θρεπτική αξία, υφή και χαρακτηριστικά. Μετά το πέρας της ημερομηνίας αυτής δεν είναι σίγουρο πως τα τρόφιμα έχουν αλλοιωθεί. Μπορούμε εύκολα να αξιολογήσουμε την ποιότητά τους με τις αισθήσεις μας και αν είναι ακόμα ασφαλή, να τα καταναλώσουμε.

3. Χρησιμοποίησε αυτά που έχεις στο ντουλάπι σου.

Τι και αν δεν έχεις ρύζι, μπορείς να χρησιμοποιήσεις πλιγούρι στο σπανακόρυζο. Τι και αν δεν έχεις αμύγδαλα, μπορείς να αυτοσχεδιάσεις με άλλους ξηρούς καρπούς.

• Ρίξε μια ματιά στο τι έχεις στο ψυγείο, στα ντουλάπια και στους πάγκους σου. Τσέκαρε τις ημερομηνίες λήξης και βάλε μπροστά μπροστά τα τρόφιμα που λήγουν συντομότερα.
• Ξεχώρισε ποια φρέσκα φρούτα και λαχανικά έχουν μείνει μέρες στο ψυγείο σου και φτιάξε με αυτά smoothies, χυμούς, φρουτοσαλάτες ή αντίστοιχα μακαρονάδες με λαχανικά, κάποια ομελέτα ή stir fry. Θα δοκιμάσεις καινούριες γεύσεις και θα γλιτώσεις την σπατάλη.
• Αν για κάποιο λόγο δεν υπολόγισες σωστά τις αγορές της εβδομάδας, ρίξε φρούτα και λαχανικά στην κατάψυξη. Για παράδειγμα μπανάνες που ωρίμασαν στον πάγκο μπορούν κάλλιστα να μπουν σε ένα δοχείο στην κατάψυξη και να χρησιμοποιηθούν για την παρασκευή κάποιου smoothie, κέικ με μπανάνα ή σπιτικό παγωτό (θα σου πω γι αυτό μόλις καλοκαιριάσει).

4. Διαχειρίσου καλά τα “περισσεύματα”

• Αρχικά, σέρβιρε στα πιάτα τη σωστή ποσότητα. Έτσι θα αποφύγεις να πετάξεις το φαγητό που πιθανώς θα περισσέψει στο πιάτο.
• Χρησιμοποίησε τα “περισσεύματα” στα γεύματα των ημερών που ακολουθούν. Μπορείς με δημιουργικό τρόπο να μεταμορφώσεις τις πρώτες ύλες σε ολοκαίνουργια πιάτα. Για παράδειγμα το πλιγούρι που έχεις σήμερα σαν συνοδευτικό μπορεί αύριο να γίνει μια δροσερή σαλάτα ταμπουλέ.
• Βάλε ταπεράκια στην κατάψυξη. Τις ημέρες που δεν έχεις προλάβει να μαγειρέψεις, μπορείς απλά να πάρεις ένα ταπεράκι στη δουλειά, να γλιτώσεις το delivery και να απολαύσεις ένα σπιτικό, χορταστικό γεύμα. Προσπάθησε να τα καταναλώσεις εντός τριμήνου για να μην χάσουν την ποιότητα και την υφή τους.
• Αν τα περισσεύματα δεν είναι αρκετά για να φτιάξουν ένα ολόκληρο γεύμα, συνδύασέ τα με άλλες τροφές, πχ. σε χρωματιστά buddha bowls.

5. Εξοικειώσου με τα είδη της μούχλας

Ακόμη και αν εμφανιστεί λίγη μούχλα στο φαγητό, υπάρχει περίπτωση να μπορείς να το διασώσεις ανάλογα με το είδος της.

Ένας γενικός κανόνας είναι πως τα σκληρά τρόφιμα, όπως τα αλμυρά τυριά ή τα συμπαγή φρούτα και λαχανικά (όπως πιπεριές, λάχανο, παντζάρια) μπορούν να “σωθούν” εν μέρει, αν το αλλοιωμένο μέρος τους αφαιρεθεί.

Μαλακές τροφές, όπως το ψωμί, μαγειρεμένα leftovers, γαλακτοκομικά (μαλακά τυριά, γιαούρτι, γάλα) και λαχανικά και φρούτα όπως οι φράουλες, τα κολοκυθάκια, το μαρούλι, τα ροδάκινα καλό είναι να πετιούνται μόλις αλλοιωθούν, καθώς η μούχλα σε αυτά μπορεί να απλωθεί και να βρεθεί σε περιοχές είναι φαινομενικά καθαρές.

6. Μοιράσου φαγητό με άλλους

• Κάλεσε φίλους ή οικογένεια για να φάτε μαζί.
• Κράτα ένα ταπεράκι για τον συνάδελφο στη δουλειά που θα εκτιμήσει ένα πιάτο σπιτικό, μαγειρευτό φαγητό.
• Τσέκαρε αν υπάρχει κάποια τράπεζα φαγητού ή συσσίτιο κοντά σου για να δωρίσεις το έξτρα φαγητό.

7. Ξεκίνα κομποστοποίηση

Η κομποστοποίηση είναι μια φυσική διαδικασία η οποία μετατρέπει τα οργανικά υλικά σε μια πλούσια σε θρεπτικά συστατικά σκούρα ουσία, που μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν πρόσθετο στο χώμα για τον εμπλουτισμό του. Οι γεωπόνοι μάλιστα την αποκαλούν “μαύρο χρυσό”.

Έχε στο νου σου πως για την κομποστοποίηση είναι καλύτερα τα οργανικά υλικά φυτικής προέλευσης (καθώς τα ζωικής προέλευσης οδηγούν σε έντονες ανπιθύμητες οσμές). Θα κάνεις έτσι πολύ καλό στα φυτά σου και θα εκμεταλλευτείς μεγάλες ποσότητες υπολειμμάτων της κουζίνας που παλιότερα πετούσες στα σκουπίδια.

Στην Ελλάδα, πολλοί δήμοι -μια γρήγορη αναζήτηση μου έδειξε τον δήμο Αλίμου και Καρδίτσας- παρέχουν στους δημότες δωρεάν κάδους κομποστοποίησης. Μήπως να το σκεφτείς;

Σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Πληροφόρησης για τα Τρόφιμα (EUFIC), το 1/3 των τροφίμων που παράγεται μένει ανεκμετάλλευτο και καταλήγει να πετιέται.

Περίπου 88 εκατομμύρια τόννοι φαγητού σπαταλώνται στην Ευρωπαϊκή Ένωση κάθε χρόνο, 1.3 δισεκατομμύρια σε παγκόσμιο επίπεδο και κατά μέσο όρο τo 13% των τροφίμων ενός νοικοκυριού καταλήγει στα σκουπίδια.

Δημιουργείται λοιπόν πρόβλημα καθώς η σπατάλη φαγητού ξοδεύει πολύτιμους φυσικούς πόρους, οδηγεί στην παραγωγή τεράστιων ποσοτήτων διοξειδίου του άνθρακα και συνεισφέρει σημαντικά στην κλιματική αλλαγή.

Παρόλο που τα μεμονωμένα νοικοκυριά μοιάζουν να είναι ο τελευταίος τροχός της αμάξης στα παραπάνω τεράστια νούμερα, η ελάττωση της σπατάλης τροφίμων είναι και στο δικό μας χέρι. Οφείλουμε, τόσο για την προστασία φυσικών πόρων, την μείωση εκπομπών CO2 αλλά και για την καλύτερη δική μας οικιακή οικονομία, να κάνουμε ό,τι καλύτερο μπορούμε απλά αλλάζοντας τον τρόπο που που ψωνίζουμε, μαγειρεύουμε και προγραμματίζουμε τα γεύματά μας.