Ποιά είναι η διαφορά;

Η Βιολογική Καλλιέργεια είναι μια μέθοδος καλλιέργειας η οποία ελαχιστοποιεί ή αποφεύγει πλήρως τη χρήση συνθετικών λιπασμάτων και ζιζανιοκτόνων, ρυθμιστών ανάπτυξης των φυτών, ορμονών καθώς και πρόσθετων ουσιών στις ζωοτροφές. Επίσης, ανάλογα με την νομοθεσία της κάθε χώρας, η βιολογική καλλιέργεια μπορεί να απαγορεύει την γενετική τροποποίηση των τροφίμων (non-GMO). Είναι σημαντικό να τονίσουμε πως υπάρχουν κάποια εγκεκριμένα οργανικά φυτοφάρμακα τα οποία χρησιμοποιούνται, που όμως διασπώνται στην τροφική αλυσίδα μέχρι τον τελικό καταναλωτή, τον άνθρωπο.

Η Συμβατική Καλλιέργεια έχει κάνει χρήση φυτοφαρμάκων και λιπασμάτων με στόχο την βελτίωση της ποιότητας των γεωργικών προϊόντων και την αύξηση της παραγωγής.

Είναι τα φυτοφάρμακα βλαβερά;

Για τον άνθρωπο:

Τα σιτηρά συμβατικής καλλιέργειας φανεται πως περιέχουν υψηλότερα επίπεδα νιτρικού άλατος κατά 30%. Κατανάλωση υψηλών επιπέδων νιτρικού άλατος έχει συσχετισθεί με αύξηση του κινδύνου για κάποιες μορφές καρκίνου. Επίσης, υψηλότερα είναι και τα ποσοστά του καδμίου στα συμβατικά τρόφιμα, συστατικού που σε μεγάλες ποσότητες έχει τοξική επίδραση στους νεφρούς, το σκελετικό και το αναπνευστικό σύστημα και κατηγοριοποιείται ως καρκινογόνο.

Μεγάλη μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό JAMA Internal Medicine το έτος 2018 με 68.946 συμμετέχοντες, διαπίστωσε σημαντική μείωση (συγκεκριμένα της τάξης του 25%) του κινδύνου εμφάνισης καρκίνου σε άτομα που είχαν πολλές βιολογικές τροφές στη διατροφή τους.

Φαίνεται, επίσης, πως πληθυσμοί που ζουν σε περιοχές με υψηλή χρήση φυτοφαρμάκων παρουσιάζουν αυξημένο κίνδυνο για εμφάνιση νευροεκφυλιστικών νόσων όπως η νόσος Altzheimer, συναισθηματικών και άλλων νευρολογικών διαταραχών.

Αποτελέσματα της KOALA Birth Cohort Study στην Ολλανδία (μελέτησε 2700 νεογέννητα) συσχέτισε τον μειωμένο κίνδυνο εμφάνισης εκζέματος στα παιδιά κάτων των 2 ετών με την κατανάλωση βιολογικών γαλακτοκομικών προιόντων.

Μελέτες σε ζωικά μοντέλα που έχουν μέχρι στιγμής πραγματοποιηθεί δείχνουν θετικές επιδράσεις της “οργανικής διατροφής” στην ανάπτυξη, το βάρος, την γονιμότητα και το ανοσοποιητικό σύστημα.

Βέβαια, σε κάθε περίπτωση είναι να συνυπολογίσουμε τις παράλληλες με την κατανάλωση βιολογικών προιόντων συνήθειες, όπως η φυσική δραστηριότητα και μια γενικότερη καλύτερη ποιότητα διατροφής που μπορεί να θολώνει τα αποτελέσματα που μας δίνουν οι μελέτες παρατήρησης ανθρώπων. Επίσης, σαφώς τα βιολογικά προϊόντα είναι ακριβότερα των συμβατικών, περιορίζοντας τον αριθμό των ατόμων που μπορούν να έχουν πρόσβαση σε αυτά.

Για το περιβάλλον:

Η βιβλιογραφία αναδεικνύει πως χημικά υπολείμματα από τα φυτοφάρμακα που χρησιμοποιούνται στη συμβατική καλλιέργεια απειλούν σημαντικά τους μικροοργανισμούς του εδάφους, τα έντομα, τα πουλιά και τα υπόλοιπα είδη φυτών του οικοσυστήματος.

Συνεπώς, η κατανάλωση βιολογικών προιόντων οδηγεί σε σημαντικά περιβαλλοντικά ωφέλη.

Έιναι τα βιολογικά τρόφιμα πιο θρεπτικά;

Τα αποτελέσματα της βιβλιογραφίας σε αυτό το πεδίο είναι αμφιλεγόμενα. Υπάρχουν τεράστιες διαφοροποιήσεις στα αποτελέσματα των μελετών σύγκρισης, καθώς παράγοντες όπως το επίπεδο ωρίμανσης, οι συνθήκες καλλιέργειας (κλίμα, έδαφος) και συγκομιδής ποικίλουν σημαντικά στα τρόφιμα που μελετώνται και επηρεάζουν τα δεδομένα.

Μεγάλη ανασκόπηση που πραγματοποιήθηκε το 2012 δεν βρήκε σημαντικές διαφορές στη θρεπτική αξία των βιολογικών και των συμβατικών προιόντων. Έκτοτε, πολλές μελέτες και ανασκοπήσεις μελετών έχουν πραγματοποιηθεί και η βιβλιογραφία καταλήγει στο ότι τα βιολογικά τρόφιμα παρέχουν παρόμοιες ποσότητες σε κάποια θρεπτικά συστατικά, όπως η βιταμίνη E αλλά για συστατικά όπως η βιταμίνη C, o σίδηρος και τα αντιοξειδωτικά (φαινολικές ενώσεις, φλαβονοειδή, ανθοκυανίνες, καροτενοειδή) τα οργανικά τρόφιμα φαίνεται να υπερέχουν. Επίσης, τα ζωικά προιόντα βιολογικής καλλιέργειας φαίνεται να έχουν μεγαλύτερη περιεκτικότητα στα απαραίτητα Ω-3 και Ω-6 λιπαρά οξέα.

Γενικά, η χρήση φυτοφαρμάκων δείχνει να ευνοεί την ανάπτυξη των τροφίμων, και τον εμπλουτισμό τους σε μακροθρεπτικά συστατικά, όπως οι πρωτεΐνες και οι υδατάνθρακες, αλλά περιορίζει τον σχηματισμό μικροσυστατικών όπως οι πολυφαινόλες και οι βιταμίνες.

Συμπέρασμα:

Ναι, τα βιολογικά προιόντα είναι καλύτερα απο τα συμβατικά όσον αφορά στην θρεπτική αξία αλλά και την επίδραση στην ανθρώπινη υγεία.

Μην αποθαρρύνεστε ομως, γιατι η συστηματική κατανάλωση φρούτων και λαχανικών, ακόμα και των συμβατικών σχετίζεται με πολλαπλά οφέλη στην υγεία. Συνεχίστε να έχετε ποικιλία αυτών στη διατροφή σας!

Επίσης, ένα 100% βιολογικό τρόφιμο δεν ειναι απαραίτητα θρεπτικό καθώς μπορεί να έχει υποστεί επεξεργασία και να είναι πλούσιο σε απλά σάκχαρα, λιπαρά και αλάτι, πχ βιολογικά μπισκότα ή βιολογικά αλμυρά snack.

Πώς μπορούμε να περιορίσουμε την παρουσία φυτοφαρμάκων στα τρόφιμα που καταναλώνουμε;

Το σχολαστικό πλύσιμο: Υπάρχουν διάφορα σπιτικά καθαριστικά διαλύματα, (νερό με χυμό λεμονιού/σόδα/ξύδι) τα οποία μπορούν να βοηθήσουν στην απομάκρυνση έως και 80% της ποσότητας φυτοφαρμάκων που ανιχνεύεται στα τρόφιμα, όπως και υπολειμμάτων χώματος, σκόνης και βακτηρίων. Άρα την επόμενη φορά μουλιάστε και ξεπλύνετε τα όσπρια και τα σιτηρά σας ή σκεφτείτε να χρησιμοποιήσετε 1-2 κ.γ. αλάτι/σόδα ή 1/3 φλιτζάνι ξύδι σε έναν νεροχύτη νερό για ένα πιο αποτελεσματικό καθαρισμό των φρούτων και λαχανικών σας. Επίσης, η παραμονή των φρούτων και λαχανικών για 48 τουλάχιστον ώρες στο ψυγείο, μειώνει ελαφρώς την περιεκτικότητά τους σε φυτοφάρμακα.

Το ξεφλούδισμα: Παρόλο που με το ξεφλούδισμα των φρούτων και των λαχανικών χάνεται πολύ σημαντική ποσότητα φυτικών ινών και αντιοξειδωτικών, είναι μια πιο αποτελεσματική μέθοδος για την απομάκρυνση των φυτοφαρμάκων.

Dirty Dozen & Clean Fifteen

O EWG έχει δημοσιεύει λίστα με τα 12 πιο “βρώμικα” φρούτα και λαχανικά ως προς την περιεκτικότητά τους σε φυτοφάρμακα, όπως και τα 15 πιο “καθαρά”, που μπορούν να λειτουργήσουν ως οδηγό για τους καταναλωτές. Καλό είναι λοιπόν όσον αφορά στα “dirty dozen” φρούτα και λαχανικά, να επιλέγουμε βιολογικά.

Η συμβουλή μου: Κάντε μια έρευνα αγοράς, κόστους και ποιότητας και ξεκινήστε, αν το επιθυμείτε, να αντικαθιστάτε κάποια συμβατικά προιόντα με βιολογικά. Ξεκινήστε απο τη λίστα του EWG με τα 12 πιο φορτωμένα σε φυτοφάρμακα προϊόντα. Προσπαθήστε να πλένετε τα φρούτα και λαχανικά σας σχολαστικά, με νερό και λίγο ξύδι ή σόδα. Η κατανάλωση ακόμα και των συμβατικών τροφών είναι ωφέλιμη, οπότε αν δεν υπάρχει δυνατότητα πρόσβασης σε βιολογικά, δεν έναι να ανησυχείτε!